a. Znaczenie wieku rozpoczęcia nauki języka dla wieloletniego sukcesu językowego

Dzieci uczą się języka w sposób intuicyjny, który dla dorosłych nie jest już dostępny. Za ten stan rzeczy jest odpowiedzialny mózg. W trakcie jego rozwoju neuronalnego mają miejsce tzw. wrażliwe okresy. Są to ramy czasowe, w których mózg najlepiej uczy się pewnych czynności, jeśli tylko będzie odpowiednio pobudzany, na przykład poprzez intensywny kontakt z nowym językiem.

Ale kiedy ten czas łatwego i swobodnego przyswajania zdolności językowych dobiega końca? Jest to jedno z najważniejszych pytań, na które próbuje znaleźć odpowiedź psycholingwistyka. Ma to także duże znaczenie np. dla osób odpowiedzialnych za politykę językową, układanie planów nauczania, czy kreowanie nowych metod nauczania języków.

W ramach projektu KiBi porównujemy trzy grupy dwujęzycznych dzieci, które rozpoczęły naukę języka niemieckiego w momencie narodzin, w wieku 3-4 lub 6-7 lat i badamy, czy ich kompetencje językowe różnią się od siebie. Jeżeli dla pewnych obszarów „wrażliwy okres“, kończy się np. w momencie ukończenia 6 roku życia, to oznacza to, że dzieci z naszej trzeciej grupy badawczej różnią się od innych pod względem pewnych umiejętności językowych. Także jakość posługiwania się pierwszym językiem- w przypadku naszych badań, językiem polskim- może się zmieniać w zależności  od tego, kiedy pojawił się w życiu dziecka drugi język. Z tego powodu nasze testy przeprowadzamy w obydwu językach.

b. socjalne, emocjonalne i pozajęzykowe czynniki wpływające na rozwój

Drugim celem jest określenie znaczenia innych językowych i pozajęzykowych czynników, które wpływają na rozwój komunikacji dziecka. Zaliczamy do nich na przykład, ilość bodźców językowych, które otrzymuje dziecko w obu językach, jego nastawienie do języków, a także nastawienie innych osób z jego otoczenia, status języka (język mniejszości czy język większości) i inne. Testy są przeprowadzane po polsku i niemiecku, w obu krajach, co pozwala na obiektywne porównanie wszystkich tych czynników.

c. Transfer międzyjęzykowy

Jeżeli dzieci poznają jednocześnie kilka języków, mogą przenosić struktury charakterystyczne dla jednego języka na inny. To zjawisko dotyczy nie tylko słownictwa, ale także gramatyki lub wymowy. Podświadoma generalizacja wiedzy o jednym języku może wspierać przyswajanie kolejnego w obszarach, w których te języki są do siebie podobne. Transfer może jednak także prowadzić do tworzenia niezrozumiałych dla innych konstrukcji. W projekcie KiBi zadajemy sobie pytanie, czy badane grupy wiekowe dzieci i języki różnią się pod względem częstotliwości występowania transferu oraz jak bardzo wpływa on na wybrane zjawiska gramatyczne, to znaczy jak bardzo pewne konstrukcje gramatyczne są podatne na wzajemny wpływ polskiego i niemieckiego.